Albański Butrint to miejsce, w którym nawet najwybredniejszy turysta znajdzie coś dla siebie. W 2000 roku utworzono tutaj Park Narodowy (Parku Kombëtar i Butrintit). Jego główną atrakcją jest park archeologiczny, malowniczo położony na niewielkim górzystym półwyspie otoczonym z trzech stron błękitną wodą. Majestatyczna przyroda harmonijnie łączy się tu z wielowiekową historią i zabytkami. Nic więc dziwnego, że Butrint został w 1992 roku wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Jest też stale doceniany przez zwiedzających. Brytyjski dziennik The Guardian uznał go w 2015 roku za jeden z dziesięciu najlepszych parków narodowych w Europie, obok Białowieży czy chorwackich Jezior Plitvickich.
Krótka historia Butrint
Według Homera i Wergiliusza założycielami Butrint mogli być uciekinierzy z wojny trojańskiej. I choć ich domniemania i zapiski nie pokrywają się z odkryciami archeologicznymi, to legenda o Helenosie synu króla Priama, który miał w XIII lub XII wieku p.n.e. założyć tutejszą osadę, istnieje do dziś. Naukowcy twierdzą jednak, że pierwsze ślady osadnictwa iliryjskiego w tym regionie można datować dopiero na VIII wiek p.n.e..Większe miasto powstało dopiero w okolicach IV wieku p.n.e. wraz ze wzniesieniem świątyni boga sztuki lekarskiej Asklepiosa, która była jednocześnie sanktuarium i centrum lecznictwa.
Strategiczne położenie geograficzne Butrint, zaledwie 3 kilometry od cieśniny Korfu i niecałe 7 kilometrów od samej wyspy, sprawiło, że z wieku na wiek zyskiwał on także na znaczeniu strategicznym i handlowym. Z czasem miasto stało się ważnym ośrodkiem portowym i gospodarczym.
Oczywiście strategiczne położenie sprawiało zarazem, że Butrint był wyjątkowo łakomym kąskiem. Przez wieki wielokrotnie przechodził z rąk do rąk. Rządzili tu m.in. Grecy, Rzymianie, Bizantyjczycy, Wenecjanie, Andegawenowie, Osmanie, a nawet Francuzi z wojskami Napoleona.
Obecnie w Butrint można podziwiać wiele antycznych budowli, głównie z czasów greckich i rzymskich.
Przeczytaj także nasz artykuł o największych atrakcjach Albanii.
Butrint – atrakcje starożytnego miasta
Spacer po Butrint, wśród zabytkowych budowli, ukrytych między drzewami porastającymi teren, wzdłuż brzegu zatoki, może być przyjemny sam w sobie. Zacienione ścieżki sprzyjają niespiesznym wędrówkom między kolejnymi stanowiskami archeologicznymi. Niemniej jednak w kilku miejscach warto zatrzymać się chwilę dłużej i wyobrazić sobie rolę jaką pełniły w dawnych czasach.
Wieża wenecka
Zaraz po przekroczeniu bram, tuż za kasami można zobaczyć jeden z najnowszych zabytków w Butrint – wieżę wenecką z przełomu XV i XVI wieku. Tuż pod nią można podziwiać również nieco mniej okazałe, ale za to o wiele starsze ruiny rzymskich łaźni z II w n.e.
Amfiteatr
Najbardziej imponującym zabytkiem w całym kompleksie jest zdecydowanie amfiteatr, który w latach swojej świetności mógł pomieścić nawet 1500 osób. Do dziś na scenie organizowane są występy artystyczne. Cały teren połączony jest drewnianymi mostkami, a w obniżeniach, zwłaszcza po obfitych opadach deszczu, zbiera się woda w której często można zaobserwować żółwie.
Baptysterium
Baptysterium z okolic VI w n.e. uważane jest za arcydzieło sztuki wczesnobizantyjskiej. Pozostało po nim 16 kolumn ustawionych w dwóch kręgach, chrzcielnica a także przepiękna podłoga pokrytą misterną, wzorzystą, kolorową mozaiką. Niestety przez większość czasu przykryta jest ona solidną warstwą piasku i ziemi, bo ze względu na brak funduszy na właściwą konserwację, to jedyny sposób w jaki Albańczycy mogą chronić przed zniszczeniem bezcenne dzieło sztuki. Większość kartek pocztowych i ulotek promujących Butrint prezentuje tę właśnie mozaikę. Możecie więc sobie wyobrazić nasze rozczarowanie, gdy okazało się, że nie da się jej zobaczyć.
Bazylika
Ogromne wrażenie zrobiły na nas świetnie zachowane pozostałości po monumentalnej trójnawowej bazylice. Zbudowana została w VI wieku i przetrwała aż do XVIII wieku. Mieliśmy tu nieco więcej szczęścia niż w baptysterium i udało nam się zobaczyć niewielkie fragmenty wzorzystej podłogi.
Mury obronne i bramy miejskie
Idąc dalej główną trasą nad brzegiem jeziora, wzdłuż murów obronnych, można podziwiać przepiękne widoki na okolicę, by w końcu dotrzeć do tzw. Bramy Morskiej i Bramy Lwa (choć płaskorzeźba nad tą ostatnią przypomina bardziej dzika). Tędy w starożytności prowadził główny szlak do miasta.
Zamek wenecki
Na koniec czeka turystów mała wspinaczka. Na szczycie wzgórza, które góruje nad półwyspem, mieści się wenecki zamek obronny z XVIII wieku, a w nim niewielkie muzeum, w którym prezentowane są fragmenty znalezionych na terenie Butrint posągów greckich i rzymskich. Z zamku roztacza się piękny widok na zatokę i pobliskie szczyty. W oddali majaczy też grecka wyspa Korfu i zamek Ali Paszy z Tepeleny.
Park Narodowy Butrint
Trzeba zwrócić uwagę, że Butrint poza atrakcjami historycznymi ma też masę walorów przyrodniczych.
W 2000 roku utworzono tutaj Park Narodowy (Parku Kombëtar i Butrintit). Trzy lata później jego obszar ujęto w konwencji ramsarskiej, której celem jest ochrona obszarów “wodno-błotnych” i ptaków na nich zamieszkujących.
Park Narodowy poza samym terenem półwyspu na którym znajdują się stanowiska archeologiczne obejmuje także okoliczne wzgórza, jeziora, mokradła i wyspy. Występuje tu ogromna różnorodność fauny i flory: ponad 240 gatunków ptaków, 100 gatunków ryb i blisko 40 gatunków ssaków. Z około 800 gatunków roślin aż 16 jest zagrożonych wyginięciem.
Jak dostać się do Butrint?
Butrint, mimo że położony jest na południowym krańcu Albanii, właściwie tuż przy granicy z Grecją, jest dość popularną atrakcją turystyczną. Sąsiedztwo dwóch dużych kurortów – Sarandy i Ksamil, sprawia że wiele osób zagląda tu przy okazji, w ramach jednodniowej przerwy od plażowania.
Z obu miast do Butrint dojeżdża miejski autobus. W Sarandzie przystanek znajduje się na rondzie przy Rruga Mitat Hoxha 5, a drugi przy skrzyżowaniu Rruga Skënderbeu i Rruga Flamurit. W Ksamil autobusy zatrzymują się przy głównej drodze – najlepiej zapytać miejscowych by wskazali dokładną lokalizację. Teoretycznie autobusy odjeżdżają z Saranady co godzinę od 5:30 rano, ale rzeczywistość w Albanii nie pokrywa się często z rozkładem jazdy. Czekając na transport należy zatem uzbroić się w cierpliwość. Ostatni autobus powrotny rusza z Butrint, według rozpiski, o 21:30.
Autobus z Sarandy jedzie około 40 minut do Ksamil i stamtąd kolejne 20 minut do samego Butrint. Trzeba jednak pamiętać, że to nie jest autobus turystyczny, a zwykły transport podmiejski. Jego tempo zależy w dużej mierze od liczby przystanków na żądanie.
Bilety kosztują 100 LEK (stan na grudzień 2021) i kupuje się je w autobusie od kontrolera.
Dojeżdżający do Brutint własnym transportem, mogą na miejscu skorzystać z całkiem sporego i darmowego parkingu.
Butrint – informacje praktyczne
Butrint można zwiedzać codziennie od 9 do 19. Bilet normalny kosztuje 1000 LEK, ulgowy 500 LEK, a dzieci do 12 lat wchodzą za darmo. Teoretycznie istnieje możliwość zakupu tańszych biletów online (800 LEK), ale niestety strona internetowa parku często ma problemy techniczne.
Przy wejściu dostępne są mapki z krótkimi opisami zabytków. Przygotowano je w wielu językach, między innymi polskim. Pozwalają zorientować się w terenie, ale raczej nie dostarczą zbyt dużo przydatnej wiedzy. Do tłumaczenia tekstu można mieć wiele zastrzeżeń.
Zwiedzanie całego parku zajmie od 1,5 do 3 godzin w zależności od tempa spaceru.
Atrakcje w okolicy Butrint
W bezpośrednim sąsiedztwie Butrint są jeszcze dwa ciekawe miejsca, które również warto zobaczyć. Pierwsze znajduje się dosłownie za rogiem, a dokładnie rzecz ujmując po drugiej stronie kanału Vivari. Droga w stronę Grecji kończy się na parkingu tuż przed parkiem archeologicznym. By dostać się dalej, trzeba skorzystać z promu łączącego dwa brzegi. Jeśli zdecydujecie się przepłynąć, będziecie mogli z bliska zobaczyć wyjątkowy, trójkątny, wenecki zamek z okrągłymi wieżami na każdym rogu. Niestety wnętrze twierdzy jest zamknięte dla zwiedzających, a teren wokół mocno zaśmiecony.
Drugim miejscem wartym zobaczenia jest zamek osmańskiego możnowładcy Ali Paszy z Tepeleny. Został wybudowany u ujścia kanału Vivara do morza, na początku XIX wieku. Ze względu na położenie na wyspie, na rozlewiskach, nie jest on łatwo dostępny. Można jednak skorzystać z usług lokalnych przewoźników, którzy oferują odpłatny transport małymi motorówkami. By zobaczyć go z oddali najlepiej udać się w krótką pieszą wędrówkę. Spacer z parkingu przy głównej drodze, położonego około 1,5 kilometra od Butrint, zajmie około 20 minut.
