Čičmany – słowackie domki z piernika

Čičmany to podobno najbardziej znana słowacka wieś. Otoczona Górami Strażowskimi i Małą Fatrą, położona w południowej części Doliny Rajeckiej, słynie z drewnianych domów pomalowanych w białe, geometryczne wzory. Brązowe chaty wyglądają niczym wyjęte z bajki, jak lukrowane domki z piernika. Nic więc dziwnego, że miejscowość przyciągają turystów z całego świata. Na szczęście mimo ogromnej popularności Čičmany to miejsce, w którym zatrzymał się czas i gdzie tradycja skutecznie opiera się komercji!

Čičmany – historia malowanych domów

Wykorzystywanie wapna do malowania domów jest praktyką stosowaną na terenach całej Europy środkowo-wschodniej. Ściany wewnętrzne bieliło się dla utrzymania higieny, gdyż wapno ma właściwości dezynfekcyjne. Natomiast malowanie drewna na zewnątrz miało zapobiegać jego pękaniu, a także nagrzewaniu w czasie upalnych dni i chronić przed wilgocią.

Pierwsze malowidła w Čičmanach pojawiły się  już 200 lat temu, ale na początku XIX wieku zdobiono jedynie narożniki domów. Z czasem wzory zaczęły pojawiać się także wokół okien i drzwi. Nie wszystkie budynki, które podziwiamy dziś, są jednak aż tak wiekowe ponieważ wiele z nich zostało zniszczonych w pożarach, które aż trzykrotnie nawiedzały Čičmany na początku XX wieku. W największym z nich, w 1921 roku, spalonych zostało aż 49 chat.

W odbudowę wsi zaangażował się wówczas jeden z najbardziej znanych słowackich architektów – Dušan Samo Jurkovič, który był również ogromnym pasjonatem sztuki ludowej. Zadbał o to, by domy zrekonstruowano z jak największą starannością i dbałością o szczegóły. Prace zakończyły się w 1928 roku i wtedy ogłoszono konkurs na najpiękniej pomalowany dom. To rozbudziło kreatywność lokalnych gospodyń. Sięgnęły one po wzory wykorzystywane w tutejszych haftach zdobiących stroje ludowe czy obrusy i przeniosły je na ściany domów.

W czasach komunizmu próbowano zniszczyć tradycję budując we wsi betonowe domy, ale mieszkańcy nie dali za wygraną. W 1977 roku uznano chaty za pomnik ludowej architektury, a 36 domów otrzymało status narodowych pamiątek kultury. Najlepiej zachował się piętrowy Dom Radena (Radenov dom) oraz sąsiedni parterowy Dom Grzegorza (Gregorov dom), w których znajduje się muzeum i stała ekspozycja etnograficzna.

Przeczytaj także nasz artykuł o polskiej malowanej wsi Zalipie.

Co przedstawiają geometryczne wzory?

Ornamenty, którymi ozdabiane są drewniane chaty w Čičmanach, nie są przypadkowe. Początkowo geometryczne wzory ograniczały się do linii, fal i krzyżyków. Później zaczęto wykorzystywać wzory z tradycyjnych haftów, które popularne są w całym kraju. Obecnie można je znaleźć na pamiątkach, a nawet kaskach słowackich bramkarzy w hokeju na lodzie! Wiele z tych ornamentów ma swoje konkretne nazwy. Spacerując po Čičmanach znajdziemy na domach między innymi baranie rogi, koguty, łączone serduszka i kultowe kurze dupki!

Čičmany – co warto zobaczyć?

Wioska Čičmany wyraźnie podzielona jest na dwie części. Čičmany dolne to dziś około 130 malowanych domów i budynków gospodarczych, a Čičmany górne – współczesne domy murowane. W centrum na wzniesieniu usytuowany jest barokowy, rzymskokatolicki kościół z 1669 roku. Drewniane domy ulokowane są wzdłuż głównej ulicy, a także wzdłuż ulic poprzecznych od niej odchodzących. Najlepiej po prostu zostawić auto na parkingu i spacerować niespiesznie po niewielkiej wsi. Należy przy tym pamiętać, że większość domów to domy prywatne, w których toczy się normalne życie.

W Domu Radena urządzono stałą ekspozycję poświęconą miejscowej kulturze. Można w nim zobaczyć jak wyglądało życie wielopokoleniowej rodziny, gdzie pod jednym dachem mieszkali gazda z gaździną, a także ich żonaci synowie i synowe z dziećmi. Po drugiej stronie, w drewnianej chałupie, znajduje się mini skansen z oryginalnie wyposażonymi izbami, a obok sklep z pamiątkami i kawiarnia.

130 chat, które was oczarują!

Jadąc do Čičmanów zastanawialiśmy się czy słowacka wioska prezentuje się w rzeczywistości tak dobrze jak na zdjęciach. Obawialiśmy się, że domów jest niewiele i że trudno będzie je znaleźć, a na domiar złego okaże się, że dziś już mało kto dba o malunki. Na szczęście wszystkie te obawy okazały się nieuzasadnione. Skupione wokół głównej ulicy domy robią ogromne wrażenie. Jest ich w sumie 130, a każdy bogato zdobiony geometrycznymi wzorami. Malunki odnawiane są co roku, najczęściej po zimie. Jednocześnie nie jest to skansen, więc w niektórych gospodarstwach na co dzień mieszkają ludzie.

Przeczytaj także nasz tekst o słowackim Zamku Orawskim.

Čičmany – dojazd i informacje praktyczne

Čičmany położone są niecałe 90 kilometrów od granicy z Polską, na wysokości Beskidu Żywieckiego. Droga od przejścia granicznego w Zwardoniu powinna zająć około 1,5 godziny w jedną stronę w zależności od natężenia ruchu. Całość trasy na tym odcinku nie jest objęta opłatami, a zatem nie ma konieczności kupowania winiet samochodowych na przejazd przez Słowację.

W miejscowości znajdują się dwa nieduże parkingi. Jeden zaraz za zjazdem z głównej drogi, drugi w samym środku wsi, tuż przy lokalnym Centrum Informacji Turystycznej.

Drogi Czytelniku! Mamy nadzieję, że znalazłeś tutaj przydatne informacje i że artykuł pomógł Ci zaplanować wyjazd lub zainspirował do ciekawego spędzenia czasu. Możesz wesprzeć nas w dalszej blogowej działalności stawiając nam wirtualną kawę. Dziękujemy za to, że doceniasz naszą pracę.

Na koniec mamy dla Ciebie kilka przydatnych podróżniczych linków i porad.

Polecamy rezerwację noclegów przez wyszukiwarkę Booking.com. To doskonała porównywarka ofert z całego świata. Możesz tu znaleźć obiekty w najlepszych lokalizacjach i najbardziej korzystnych cenach. Wejdź, wyszukaj, porównaj i oszczędzaj.

Jeśli szukasz ciekawych atrakcji turystycznych, lokalnych wycieczek lub chcesz kupić bilety wstępu bez stania w długich kolejkach, koniecznie sprawdź ofertę portalu Get Your Guide. Dzięki niemu odkryjesz nieznane atrakcje, a także oszczędzisz czas i pieniądze.

Naszym ulubionym sposobem podróżowania jest samochód. Daje on nam niezależność i możliwość dotarcia niemal w dowolne miejsce. Dlatego w czasie naszych podróży korzystamy z porównywarki ofert wypożyczalni aut Rentalcars. Możecie w niej znaleźć samochody na całym świecie w najlepszych cenach.