Jednym z miast zdecydowanie wartych odwiedzenia na wschodnim wybrzeżu Sycylii są Syrakuzy. Założone w 733 roku p.n.e. przez Greków z Koryntu, na malutkiej wyspie Ortygia, szybko zaczęły się rozbudowywać i zyskiwać na znaczeniu. Przez wieki były ważnym ośrodkiem na mapie antycznego świata, dzięki czemu dziś można tu podziwiać wiele wspaniałych zabytków z różnych okresów historycznych oraz mieszankę kultur i stylów architektonicznych.
Ortygia – wyspa przepiórek
Obecnie Syrakuzy można podzielić na dwa podstawowe obszary, tłumnie oblegane przez turystów. Pierwszym jest wspomniana już kolebka miasta – Isola di Ortygia, czyli Wyspa Przepiórek (od greckiego ορτύκι).
Współcześnie to tu znajduje się tak zwanie stare miasto – Città Vecchia. Ortygia połączona jest ze stałym lądem dwoma mostami – Ponte Santa Lucia i Pente Umbertiono. Cała wysepka ma powierzchnię mniejszą niż 1km2 i usiana jest zabytkami i labiryntem małych wąskich uliczek. To doskonałe miejsce na kilkugodzinny miejski spacer, w czasie którego można podziwiać nie tylko zabytki, ale także niechcący trafić na podwórko włoskiej rodziny i obserwować jej życie niemal od środka.
Co warto zobaczyć na Ortygii
Większość zwiedzających przybywa tutaj od strony Sycylii, a ich naturalnym pierwszym przystankiem jest wzniesiona w VI w. p.n.e. Tempio di Apollo, czyli Świątynia Apollina znajdująca się przy Largo XXV Luglio. Niestety z majestatycznej budowli zachowało się niewiele – fundamenty, część podium ze stopniami, kilka kolumn i fragment ściany. Nie ma się jednak czemu dziwić, gdy zdamy sobie sprawę jak burzliwe losy spotkały tę konstrukcję. Przez wieki pełniła między innymi funkcję: kościoła w czasach bizantyjskich, meczetu za panowania Arabów, ponownie kościoła za Normanów, a także koszar w czasach hiszpańskich. Dopiero w XX wieku zaczęto ją traktować jak budowlę zabytkową z czasów starożytnych.
Podążając Corso Giacomo Matteotti dotrzemy do Placu Archimedesa. Plac Archimedesa (Piazza Archimede) nosi nazwę po najwybitniejszym mieszkańcu Syrakuz. To podobno właśnie tutaj Archimedes wykrzyczał swoje słynne „Eureka!”. W centralnym punkcie placu stoi fontanna Artemidy (Fonte di Artemide) obrazująca swoimi rzeźbami mitologiczną scenę, w której bogini łowów zmianie nimfę Aretuzę w rzekę.
Fontanna Artemidy ma placu Archimedesa
Następnie warto skierować się w kierunku Piazza Doumo, czyli Placu Katedralnym. To Syrakuzy w pigułce. Nad placem dominuje wybudowana na doryckiej świątyni Ateny i łącząca w sobie elementy wielu kultur i stylów katedra. Obok przylega Pałac Arcybiskupi (Pallazzo Arcivescovile), a plac wieńczy od południa kościół i opactwo świętej Łucji w którym można podziwiać obraz Caravaggio „Pogrzeb Łucji” z 1608 roku.
Plac Katedralny robi niesamowite wrażenie – mimo mieszanki stylów i budynków z różnych epok, wszystko doskonale ze sobą współgra architektonicznie i kolorystycznie. Nie ma tu samochodów, reklam czy innych przypadkowych elementów niepasujących do krajobrazu. Do dziś w głowie pozostał mi obrazek idealnego fragmentu miasta, zaprojektowanego i dopieszczonego w każdym detalu.
Kościół świętej Łucji
Z Placu Katedralnego turyści kierują się zazwyczaj w kierunku wybrzeża, a dokładnie na nadmorską promenadę do uwielbianego przez poetów, pisarzy i artystów Źródła Aretuzy (Fonte Aretusa). Z tym miejscem związany jest mit o nimfie Aretuzie, którą bogini łowów Atremida, zmieniła w źródło by uwolnić ją od natarczywego absztyfikanta Alfeo.
Co ciekawe, mimo że źródło znajduje się przy samym morzu, tryska z niego słodka woda i jest jedynym miejscem w Europie, gdzie w stanie naturalnym rośnie trzcina papirusowa.
Zazwyczaj zwiedzanie Ortygii turyści kończą na Zamku Maniace (Castello Maniace) znajdującym się na samym końcu cypla wysuniętego na południe wyspy. Roztacza się stąd ciekawy widok na miasto i Morze Jońskie.
Niezależnie od tego jakie zabytki Ortygii się wybierze i czemu poświęci najwięcej czasu, koniecznie trzeba znaleźć chwilę by pochodzić po wąskich uliczkach wyspy i zgubić się w jej zakamarkach. Tylko wtedy możemy zasmakować prawdziwego klimatu Ortygii.
Uliczki Ortygii
Obszar Archeologiczny Neapolis
Drugim rejonem tłumnie odwiedzanym przez turystów w Syrakuzach jest tak zwany Obszar Archeologiczny Neapolis (Parco Archeologico della Neapolis). W starożytności Neapolis było odrębnym miastem wchodzącym w skład Syrakuz. Obecnie teren ten to olbrzymi park, w którym znajdują się starożytne budowle.
Zwiedzanie zaczęliśmy od Teatru Greckiego (Teatro Greco) – jednego z największych teatrów antycznych jakie zachowały się do dziś, o pojemności 24 tysięcy widzów. Niestety trafiliśmy akurat na budowę sceny na doroczne inscenizacje tragedii antycznych, więc nie mogliśmy zobaczyć go w całej okazałości.
Wychodząc z terenu teatru koniecznie trzeba skręcić w lewo, w kierunku Rajskich Kamieniołomów (Latomie del Paradiso). Znajdziemy się wówczas w gaju pełnym drzew pomarańczowych, cytryn, fikusów i magnolii. Pośród drzew ukryte są niesamowite formacje skalne – liczne groty i jaskinie, w tym słynne Ucho Dionizjusza (Orecchio di Dionisio). To wysoka na 23 metry jaskinia o wyjątkowej akustyce, dzięki której dźwięk wzmacniany jest podobno aż 16-krotnie! Grota dostępna jest dla turystów, więc każdy może wejść i osobiście przekonać się o jej wyjątkowości.
Ucho Dionizjusza
Po wyjściu z kamieniołomów możemy podziwiać pozostałości największego ołtarza Hierona II, (Ara di Ierone II). Ocalałe fundamenty mają wymiary blisko 250 na 23 metry, a szacuje się, że budowla miała nawet 15m wysokości.
Wychodząc z Obszaru Archeologicznego Neapolis można zajrzeć jeszcze do rzymskiego amfiteatru (Anfiteatro Romano Siracusa). To trzecia co do wielkości po Rzymie i Weronie arena tego typu na świecie. Niestety zwiedzania możliwe jest tylko z poziomu trybun, ale i tak można sobie wyobrazić jak potężne było to miejsce w latach świetności.
Syrakuzy – podsumowanie
Podróżując po zachodnim wybrzeżu Sycylii nie sposób pominąć Syrakuz. To miasto z bogatą historią, którą widać tu niemal na każdym kroku. Przez wieki Syrakuzy kolejno poddawały się i korzystały z różnorodnych wpływów kulturowych i architektonicznych. Wszystko co najważniejsze skoncentrowane jest tu na dwóch małych obszarach – wyspie Ortygii i parku Neapolis. By poznać oba wystarczy jeden dzień, choć znam takich którzy zaczęliby protestować i przekonywać, że to zdecydowanie za mało czasu. Nam wystarczyło, bo oba miejsca nie są duże, a na Sycylii jest jeszcze wiele innych ciekawych miejsc, które warto zobaczyć.
Informacje praktyczne
- Zamek Maniace – wstęp 4 euro; ulgowy 2 euro
- Obszar Archeologiczny Neapolis – wstęp 10 euro; ulgowy 5 euro. Bilety można kupić przy wejściu do parku, choć znaki wyraźnie kierują w stronę kas na dworcu autobusowym, który znajduje się po przeciwnej stronie ulicy. Nic nie dzieje się bez przyczyny – po drodze do kas na dworcu musimy minąć kilkanaście straganów z kiczowatymi pamiątkami. Nie dajcie się nabrać!
- Ortygia samochodem – jeśli wybieracie się do Syrakuz samochodem, pamiętajcie że ruch na Ortygii jest ograniczony i wyspę zwiedza się wyłącznie pieszo. Na mapce z atrakcjami zaznaczyliśmy dwa płatne parkingi na których można wygodnie zostawić auto.