Pierwsze skojarzenia z Marokiem są dość oczywiste – ciepły klimat, pustynia, arabska kultura, sztuka, kuchnia i charakterystyczna architektura oraz zabytki. Ale mało komu przyjdą do głowy antyczne rzymskie miasta, majestatyczne aleje korynckich kolumn, akwedukty, łuki triumfalne czy przepiękne mozaiki z motywami z mitologii. Niesłusznie!
Jest w Maroku miejsce, które pozwala przenieść się w zupełnie inny niż ten “tradycyjny”, arabski świat. To starożytne rzymskie miasto Volubilis, którego ruiny stanowią dziś spektakularne stanowisko archeologiczne, otwarte dla turystów. O jego znaczeniu niech świadczy fakt, że jest ono jednym z jedynie dziewięciu miejsc w całym kraju wpisanych na listę światowego dziedzictwa UNESCO.
Najstarsze ślady osadnictwa znalezione przez archeologów na terenie Volubilis pochodzą z epoki neolitu. Jednak najprawdopodobniej dopiero w III wieku p.n.e. powstała tu punicko-mauretańska osada obronna, która z czasem przekształciła się w prężnie rozwijające się miasto handlowe otoczone murem. Po upadku Kartaginy w 146 roku p.n.e., Volubilis leżące na terenach ówczesnej Mauretanii stało się częścią państwa klientalnego Republiki Rzymskiej.
Po śmierci ostatniego króla Mauretanii rzymski Cesarz Klaudiusz przekształcił królestwo Mauretanii w dwie prowincje: Mauretania Caesariensis i Mauretania Tingitana. Tym samym w 44 roku n.e. Volubilis stało się miastem leżącym na najdalszych krańcach Cesarstwa Rzymskiego. Od tego momentu stacjonował tu rzymski namiestnik, a miasto weszło w okres największego rozwoju i rozkwitu, który trwał aż do roku 285. To w tym czasie powstały tu najznamienitsze budowle takie jak Bazylika, Kapitol, Łuk Triumfalny, czy liczne, bogato zdobione mozaikami domy zamożnych mieszkańców. W latach największej świetności Volubilis zamieszkiwało nawet 20.000 ludzi.
Pod koniec III wieku n.e. na skutek różnorodnych kryzysów, które targały Rzymem, cesarz Dioklecjan zmuszony był do przeorganizowania zamorskich prowincji, a z czasem do opuszczenia większości terenów Mauretanii, w tym Volubilis. Miasto w kolejnych stuleciach pozostawało pod rządami Berberów, a następnie Arabów, ale jego rozwój nie był już tak dynamiczny.
Na przełomie VIII i IX wieku powstał i szybko rozwijał się Fez, przez co Volubilis zaczęło bardzo tracić na znaczeniu. Kolejne stulecia powoli przynosiły zmierzch miasta. Najprawdopodobniej do XIV wieku Volubilis całkowicie opustoszało.
Ostateczny kres nastał w XVIII wieku. Najpierw sułtan Maroka Maulaj Ismail splądrował miasto, a marmury i kamienie z zabytkowych budowli wykorzystał do budowy Meknes. Ogromu zniszczeń dopełniło trzęsienie ziemi z 1755 roku (w Lizbonie).
Prace wykopaliskowe prowadzono w Volubilis w czasach francuskiego protektoratu, po czym w 1956 roku bezpowrotnie je przerwano. Odrestaurowano lub odtworzono wówczas fragmenty niektórych bardziej charakterystycznych budynków i fundamenty domów zamożnych obywateli. Niestety ówczesne prace ocenione przez UNESCO w 1997 roku zostały określone jako radykalne i na granicy akceptowanych praktyk.
Co ciekawe znaczna część miasta (podobno nawet ponad połowa) nadal pozostaje ukryta pod ziemią. Być może kiedyś doczeka się jeszcze prac rekonstrukcyjnych.
Volubilis położone jest na szerokiej równinie, 30 kilometrów na północ od Meknes. Kompleks archeologiczny obejmuje niewielkie muzeum oraz dość rozległy teren pełen ruin rzymskiego miasta, który można spokojnie obejść w około 1,5-2 godziny.
Volubilis otoczone było murem obronnym, który w całości liczył niegdyś ponad 2,5 kilometra, dziś pozostały jedynie jego fragmenty. W środku można podziwiać ruiny niektórych budowli jak i fundamenty domów mieszkalnych. Największą atrakcją są doskonale zachowane mozaiki podłogowe, od których tematyki domy biorą swoje nazwy.
Jednym z najbardziej imponujących budynków, którego fragmenty zachowały się w Volubilis, z pewnością jest Bazylika, której budowę rozpoczęto w 210 roku. Była wykorzystywana przede wszystkim do zgromadzeń lokalnego sądu i władz zarządzających miastem. Budynek ma 42,2 metra długości i 22,3 metra szerokości i pierwotnie miał dwie kondygnacje. Wnętrze Bazyliki podzielone jest na trzy części: nawę główną oddzieloną od północy i południa apsydą oraz dwie nawy boczne otoczone kolumnami korynckimi.
Dziś najbardziej charakterystycznym elementem budynku jest ściana boczna z ośmioma arkadami. Jest ona najlepiej widoczna z terenu Forum, czyli głównego placu miasta o powierzchni 1300 m², na którym niegdyś odbywały się targi. Znajdowały się tu także liczne posągi lokalnych dostojników. Obecnie pozostały po nich jedynie pojedyncze cokoły.
Obok ruin Bazyliki stoi charakterystyczny Kapitol. Na szczyt świątyni otoczonej kolumnami w stylu korynckim i poświęconej trzem głównym bóstwom rzymskiego panteonu, Jowiszowi, Junonie i Minerwie prowadzi 13 schodów. Przed świątynią stoi ołtarz ofiarny. Odbywały się przy nim zgromadzenia obywatelskie, w trakcie których błagano bogów o pomoc lub dziękowano im za wstawiennictwo w ważnych przedsięwzięciach, jak na przykład prowadzenie wojen.
Na samym końcu Decumanus Maximus, czyli głównej alei Volubilis stoi majestatyczny Łuk Triumfalny. Został wzniesiony w 217 roku z polecenia Marka Aureliusza Sebastenusa, na cześć rzymskiego Cesarza Karakalli i jego matki Julii Domny. Był wyrazem wdzięczności mieszkańców za nadanie im rzymskiego obywatelstwa i zwolnienia z płacenia podatków.
Łuk zawalił się w czasie trzęsienia ziemi w Lizbonie w 1755 roku. Jego renowacji dokonano w latach 30-tych XX wieku, ale jest ona współcześnie powszechnie krytykowana. Okazała się dość niedokładna i przede wszystkim niekompletna. Pierwotny łuk miał najprawdopodobniej 14 metrów wysokości – obecny jedynie 8 metrów. Na jego szczycie stała wykonana z brązu rzeźba przedstawiająca cesarza i jego matkę jadących rydwanem zaprzężonym w sześć koni. Poniżej znajdowały się posągi nimf nalewających wodę do marmurowych basenów.
To główna aleja Volubilis, która ciągnie się przez 400 metrów od Łuku Triumfalnego, aż po bramę Tangerską w murach obronnych na północy miasta. Przy tej szerokiej na 12 metrów drodze wznoszono rezydencje patrycjuszy – najbardziej wpływowych i najbogatszych mieszkańców. Decumanus Maximus był wybrukowany, a wzdłuż alei znajdowały się chodniki. Po obu stronach otoczony był arkadowymi portykami za którymi znajdowały się liczne sklepy. Równolegle do alei pod tak zwanym Decumanus Secundus ciągnął się akwedukt dostarczający do miasta wodę z pobliskich gór.
To jeden z największych budynków mieszkalnych na terenie Volubilis. Najprawdopodobniej był rezydencją jednego z bogatych kupców. Dom zawdzięcza swoją nazwę wspaniałej, okrągłej mozaice przedstawiającej Orfeusza grającego na harfie, otoczonego przez zwierzęta. Niestety jest częściowo uszkodzona, ale w pomieszczeniach obok możemy podziwiać inne, niemal nietknięte zębem czasu mozaiki. Przedstawiają one między innymi boginię morza Amfitrynę w rydwanie ciągniętym przez konika morskiego w towarzystwie innych stworzeń morskich, a także tańczące dziewięć delfinów.
Był jedną z najbardziej luksusowych rezydencji w mieście i najprawdopodobniej jedynym domem w którym podłogi były całkowicie pokryte mozaiką. Niestety do naszych czasów zachowały się tylko niektóre ze zdobień. Wbrew nazwie, nie znajdziemy tu nawet mozaiki z Wenus – została ona przeniesiona do muzeum w Tangerze. Ale w licznych pomieszczeniach wciąż można podziwiać scenę kąpieli Artemidy (Diany). Boginię podgląda myśliwy Akteon, który za karę zostaje zamieniony w jelenia.
Tuż obok widnieje mozaika ze sceną uprowadzenia Hylasa przez nimfy. Z kolei na centralnym dziedzińcu widoczna jest scena przedstawiająca wyścig na hipodromie, z rydwanami ciągniętymi przez pawie, gęsi i kaczki.
Miał powierzchnię około 2000m² i 41 pomieszczeń. Jego nazwa pochodzi oczywiście od zachowanej na podłodze mozaiki przedstawiającej dwanaście prac, które heros Herkules (gr. Herakles) musiał wykonać jako pokutę za zabicie żony i dzieci.
Warto także odnaleźć inne budynki z mozaikami, jak choćby dom Akrobaty, Psa czy Rycerza. Musimy sobie też wyobrazić, że zamożne posiadłości były podłączone do akweduktu. Dodatkowo na terenie miasta znajdowały się liczne publiczne łaźnie, stanowiska do prania, a nawet fontanny. Był tu nawet lupanar (dom publiczny), który obecnie można łatwo odnaleźć po dość charakterystycznym oznaczeniu. Na terenie stanowiska archeologicznego znajduje się także zrekonstruowana tłocznia oliwy. Uważa się, że w mieście działało nawet około 60 podobnych zakładów.
Godziny otwarcia: codziennie od 8:30 do godziny przed zachodem słońca
Bilety: 70 MAD
Parking: przed stanowiskiem archeologicznym płatny 10 MAD
Możliwe jest zwiedzanie indywidualne lub z przewodnikiem (czekają za bramą główną). Wizyta z przewodnikiem zajmuje około 1,5 godziny. Na trasie zwiedzania od czasu do czasu stoją tabliczki informacyjne w planem miasta i zaznaczonymi głównymi atrakcjami Volubilis.
Latem zwiedzanie może być wyjątkowo uciążliwe ze względu na upał. Przed wejściem pamiętaj o wodzie, nakryciu głowy i kremie do opalania. Na terenie Volubilis właściwie nie znajdziesz cienia.
Drogi Czytelniku! Mamy nadzieję, że znalazłeś tutaj przydatne informacje i że artykuł pomógł Ci zaplanować wyjazd lub zainspirował do ciekawego spędzenia czasu. Możesz wesprzeć nas w dalszej blogowej działalności stawiając nam wirtualną kawę. Dziękujemy za to, że doceniasz naszą pracę.
Na koniec mamy dla Ciebie kilka przydatnych podróżniczych linków i porad.
Polecamy rezerwację noclegów przez wyszukiwarkę Booking.com. To doskonała porównywarka ofert z całego świata. Możesz tu znaleźć obiekty w najlepszych lokalizacjach i najbardziej korzystnych cenach. Wejdź, wyszukaj, porównaj i oszczędzaj.
Jeśli szukasz ciekawych atrakcji turystycznych, lokalnych wycieczek lub chcesz kupić bilety wstępu bez stania w długich kolejkach, koniecznie sprawdź ofertę portalu Get Your Guide. Dzięki niemu odkryjesz nieznane atrakcje, a także oszczędzisz czas i pieniądze.
Naszym ulubionym sposobem podróżowania jest samochód. Daje on nam niezależność i możliwość dotarcia niemal w dowolne miejsce. Dlatego w czasie naszych podróży korzystamy z porównywarki ofert wypożyczalni aut Rentalcars. Możecie w niej znaleźć samochody na całym świecie w najlepszych cenach.
Podobał Ci się nasz artykuł? Kliknij "Lubię to!", "Udostępnij" lub oceń go!
